Dzieje literatury polskiej - Literatura Średniowiecza
 |
| Dzieje literatury polskiej - Literatura Średniowiecza |
Wyciąg z książki: "Średniowiecze polskie, pojmowane jako piśmienniczo udokumentowana, trwała obecność naszego państwa i społeczeństwa we wspólnocie dziejowej średniowiecza europejskiego, rozciąga się między drugą polową X a przełomem XV i XVI stulecia. W stosunku do krajów Zachodu byto ono czas dłuższy raczej biorcą oraz naśladowcą dóbr kulturotwórczych i ulegało ewolucji spowolnionej".(Przewiń w dół, aby przeczytać i pobrać książkę online) >> kliknij tutaj, aby uzyskać więcej powiązanych książek
W dziedzinie procesów kulturowych podział średniowiecza polskiego na okresy i ich datacja nic ma ogólnie przyjętego rozwiązania ani przekonywającej jego zasady. Procesy te mieściły się w ogólnej ideologii epoki i w jej systemie ustrojo-wym monarchii wczesnofeudalnej,rozbicia dzielnicowego, monarchii stanowej, inspirowane zaś i nadzorowane przez instytucje kościelne i państwowe, utrzymywały znaczną trwałość swoich cech. Między końcem X a końcem XV w. przeszły one u nas jak się zdaje jedno tylko stadium przeobrażeń i odkrywczych nasileń. Przypadło ono na kilka dziesięcioleci reno-wacji Królestwa Polskiego na przełomie XIII i XIV i jej ugruntowania wszechstronną działalnością państwotwórczą ostatniego z Piastów. (Taką rozciągliwą cezurę wprowadzono w niniejszym ujęciu.)".
- Liczba stron : 226
- Data publikacji : 1997
- Autor : Tadeusz Witczak
- Rozmiar pliku : 47Mb
Wyciąg z książki :
Początki dziejów piśmiennictwa w Polsce przypadły na drugą połowę X w., kiedy kolejny władca kraju rozciągającego się na ziemiach dorzecza Warty i Odry - Mieszko, przyjął chrzest (966) wprowadzając swe państwo w obręb chrześcijańskiej ideologii, polityki i kultury zachodniej Europy. Już uprzednio, bo przypuszczalnie od VI stulecia ziemie, które złożą się na historyczną Polskę, nie były kulturową pustynią. Ich obraz, to wielkie bory - poprzedzielane połaciami ląk i mokradeł, lecz także wypalonymi lub ornymi polami upraw, a gdzieniegdzie również stanowiskami dymarek do wytopu żelaza; pocięte siecią nic tylko wolne wody, ale także filtracja przez lasy na szlakach między miastami, które zostały zbudowane przez doświadczonych budowniczych i gdzie kwitło rzemiosło. Niemniej jest prawdą, iż ziemiete.
rzadko pokryte zwartym zasiedleniem, wiodły byt głównie rolniczy, poddany naturalnemu rytmowi życia przyrody. Z niej wywodziły się nic wyłącznie dobra materialne, ale również składniki rozwiniętego światopoglądu i kultury duchowej mieszkańców. Obrót jasności dnia i mroku nocy oraz rytm pór roku narzucał zarówno tok powszednich zajęć rolniczych, rybackich czy łowieckich, jak kolej-ność i treść świąt oraz obrzędów religijnych. Rośliny i zwierzęta, kamienie i wody kryły w sobie utajone moce magiczne. Pogańskie wierzenia dawnych plemion były, jak w ogóle u Słowian, henoteistyczne, a każdemu z bóstw przyznawano odrębne przeznaczenie, atrybuty i związek z przyrodą, co określało różne też czynności kultowe-ofiarne, wróżebne, magiczne, dziękczynne.
Zdaje się przy tym, iż na wschód od Odry rytuał pogański byl prosty i bezkrwawy, a żercowie (kapłani) przynajmniej już w X w. nie stanowili nazbyt wpływowego klanu, w każdym zaś razie ustępowali znaczeniem świeckim zwierzchnikom wspólnot. Mimo to ośrodki najżywszych kultów, jak Gniezno u Polan, Sobótka u Ślężan, Łysice u Lędzian ?, skutecznie przyczyniały się do wspólnoty plemion i prawidel życia. Do prawideł tych należała m.in. cześć dla tradycji, obowiązek gościnności oraz przemożny szacunek wobec więzi rodoworodzinnej i sąsiedzkiej,a w niej wobec porządku patriarchalnego. Obieg i przenikanie się tych poglądów i wartości ułatwiało bliskie pokrewieństwo językowe tzw. lechickiej grupy słowiańskiej, która obejmowała ludy między pobrzeżami Wisły i Łaby a południowym Bałtykiem i Karpatami.
Z niej wlaśnie z biegiem X w. wyłoniło się państwo Mieszka i jego syna Bolesława, które wokół dziedzicznej ich ziemi z grodami Gnieznem,Poznaniem, Kruszwicą i Kaliszem ogarnęło krainy Mazowszan z Płockiem, Lędzian? z Sandomierzem, Wiślan z Krakowem, Opolan z Opolem, Ślężan z Wrocławiem oraz wschodnie Pomorze, nie licząc obszarów pomniejszych i traconych na rzecz ludów ościennych. Na przełomie X i XI w. cale owo państwo zaczęto zwać krajem Polan Polską...
0 Komentarze